کلینیک فروردین
کلینیک پوست، مو، زیبایی و لیزرکلینیک فروردین
کلینیک پوست، مو، زیبایی و لیزردرمان لکه های ماه گرفتگی (خورشید گرفتگی)
لکه های ماه گرفتگی :
ماه گرفتگی نوعی لکه غیر سرطانی و خوش خیم مادرزادی است. ماه گرفتگی لکه ای است که در شکل ها، رنگ ها و اندازه های گوناگون روی پوست دیده می‌شود. بعضی لکه های ماه گرفتگی کوچک و کمرنگ هستند، حال آن که تعدادی دیگر کاملاً جلب توجه می‌کنند و باعث ناراحتی فرد می‌شوند و حتی اعتماد به نفس وی را کاهش می‌دهند. گونه های خاصی از ماه گرفتگی خطرناک هستند. بعضی لکه های ماه گرفتگی روی بدن به مرور کمرنگ یا کاملاً محو می‌شوند، حال آن که شماری از لکه ها مهمان دائمی پوست هستند و هیچگاه رنگ نمی بازند. درمان ماه گرفتگی راه حلی مناسب برای افرادی است که از وجود این لکه روی پوست خود ناراحت هستند، به علاوه رفع لکه های ماه گرفتگی حتی احتمال بروز عوارض و ناراحتی های مرتبط با خال های خاص را کاهش می‌هد.
انواع لکه های ماه گرفتگی :
ماه گرفتگی بر اساس ترکیب و ساختار آن به دو دسته ی اصلی تقسیم بندی می شود : ماه گرفتگی رنگدانه ای و ماه گرفتگی عروقی .
- ماه گرفتگی رنگدانه ای : تشکیل خوشه ای از سلول های رنگدانه ای است که منجر به ماه گرفتگی رنگدانه ای می شود. این ماه گرفتگی نوعی از لکه های پوستی است که به دلیل تجمع بیش از حد ملانین روی پوست ظاهر می شود. محدوده رنگ این لکه ها قهوه ای تا سیاه است. نوع دیگری از ماه گرفتگی به دلیل کمبود نسبی ملانین ایجاد می شود، این نوع ماه گرفتگی روشن تر از پوست می باشد.
- ماه گرفتگی عروقی : نوع دیگری از ماه گرفتگی و لکه های پوستی است که پیآمد وجود رگ غیرطبیعی خونی زیر پوست است. ماه گرفتگی عروقی از عروقی خونی تشکیل یافته است. این نوع از ماه گرفتگی معمولا رنگ قرمز، آبی یا بنفش هستند و با بالا رفتن سن تیره تر می شود. نوع دیگری از ماه گرفتگی هم وجود دارد که از بافت لنفاوی (کیستیک هیگروما) تشکیل شده است. بافت لنفاوی، بافت سینه و بافت اپیدرمی است که رنگ آن اغلب زرد و به رنگ بدن است. ماه گرفتگی های عروقی غالباً روی سر و گردن و عمدتاً روی صورت ایجاد می‌شوند. البته امکان به وجود آمدن هر دو نوع ماه گرفتگی در هر جایی از بدن، از جمله داخل بدن، وجود دارد. ماه گرفتگی عروقی در صورت آسیب دیدن رگ‌های خونی سطحی به رنگ قرمز، صورتی یا ارغوانی ظاهر می‌شود. چنانچه رگ های خونی گشاد شده عمیق باشند، لکه ماه گرفتگی آبی رنگ خواهد بود.
خود ماه گرفتگی رنگدانه ای و ماه گرفتگی عروقی انواع مختلفی دارند :
انواع ماه گرفتگی رنگدانه ای عبارتند از :
- خال گوشتی (خال ملانوسیتی مادرزادی) : این خال ها یکی از انواع خال هایی هستند، که از زمان تولد وجود دارد و به رنگ قهوه ای یا سیاه هستند.علت این خال ها رشد بیش از حد سلول های رنگدانه ای است. اکثر این خال ها با گذشت زمان کوچک تر شده و محو می شوند. ولی بعضی ها در دوران نوجوانی تیره تر و برجسته تر می شوند. بسیاری از این خال‌ها بی ضرر هستند، اما برخی نیز می‌توانند به سرطان پوست منجر شوند. متعدد بودن خال ها و یا بزرگ بودن آنها می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
- لکه شیر قهوه‌ای : این لکه ها در زمان تولد یا در مدت کوتاهی پس از آن ظاهر می‌شوند و با افزایش سن خود به خود محو نمی‌شوند. آنها معمولاً بر روی بخش‌های فوقانی بدن، باسن و پاها یافت می‌شوند. رنگ این لکه ها قهوه ای است. در اکثر کودکان یک یا دو مورد از این لکه ها وجود دارد. زیاد شدن آنها به اندازه ۶ تا، تا زمان ۵ سالگی می تواند، نشانه بروز مشکل باشد و حتما باید به پزشک مراجعه کرد. این لکه ها می توانند نشانه نوروفیبروماتوز (تعدادی از شرایط ژنتیکی که باعث رشد تومور در امتداد اعصاب می‌شوند) باشند.
- لکه مغولی یا ملانوسیتوز پوستی : این ماه گرفتگی زمانی ظاهر می‌شود که سلول های تولید‌کننده ملانین (ملانوسیت‌ها)، که اغلب خارجی ترین لایه پوست (اپیدرم) را اشغال می‌کنند، در لایه های عمیق درم که ملانین خود را ذخیره کرده‌اند، به دام میفتد. این لکه ها هم از زمان تولد وجود دارند. این لکه های آبی متمایل به خاکستری رنگ یا کبودی رنگ هستند و عمدتاً در قسمت پایین تر کمر یا باسن نوزادان رخ می‌دهند. این لکه ها اغلب در افراد با پوست تیره وجود دارد.
- خال اوتا
- خال بکر
انواع ماه گرفتگی عروقی عبارتند از :
- خال لکه شرابی : ناهنجاری و بد شکلی مویرگی خال لکه شرابی نام دارد. این ماه گرفتگی روی بدن از اتساع مویرگ های خونی که رشد طبیعی ندارند، در نزدیکی سطح پوست ایجاد می‌شوند. اندازه منطقه ای که این لکه ها پوشش می‌دهند از یک ناحیه کوچک به اندازه یک سکه تا یک منطقه وسیع از بدن متغیر است و اغلب ضایعاتی صاف و مسطح هستند. این لکه ها در تعداد بسیار کمی از نوزادان ظاهر می شود. این لکه های مسطح قرمز یا صورتی هستند. این لکه ها نسبت به هورمون ها حساس هستند، بخاطر همین بیشتر در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی ظاهر می شوند. بیشتر این لکه ها دائمی بوده و با گذشت زمان تیره تر می شوند.
- لکه یا همانژیوم توت فرنگی : همانژیوم خال مادرزادی برجسته، زبر و آبی، قرمز یا بنفش رنگ است که از انبوه رگ های خونی کوچک درهم تنیده که رشد عادی ندارند، ایجاد می‌شود. همانژیوم ممکن است در هر جای بدن و به هر شکل، اندازه و ضخامتی ظاهر شود و ممکن است در اعماق بدن ایجاد شود و بر ارگان‌های داخلی تاثیر بگذارد. این لکه ها به طور معمول روی صورت، پوست سر، پشت و سینه یافت می‌شوند و معمولا تا سن 9 سالگی ناپدید می‌شوند. ممکن است آثار خفیف بی رنگ یا آکنه مانند از آنها در محل ضایعه باقی بماند. برخی از خال های همانژیوم کاملاً ضخیم شده و به اعماق پوست نفوذ کرده اند و اغلب به شکل توده های گوشتی ضخیم پرشده از خون مشاهده می‌شوند. درحالی که بسیاری از این ضایعات به صورت خود به خود از بین می‌روند، ممکن است برخی دیگر تا پایان عمر باقی بمانند.
- همانژیوم غاری : همانژیوم های غاری (کاورنو) دقیقاً مانند همانژیوم های توت فرنگی هستند، اما در عمق پوست رخ می‌دهند. آنها به شکل بافت اسفنجی پر از خون هستند که ممکن است با گذشت زمان کوچک شوند، اما نیاز به درمان دارند. زیرا حضور آنها می تواند به اختلال در بینایی، تغذیه یا تنفس منجر شود.
مالفورماسیون وریدی (ناهنجاری تشکیل عروق خونی) : مالفورماسیون وریدی ممکن است مانند لکه های مادرزادی رخ دهد، اما بسیار نادر است که برجسته و بزرگتر از سایر لکه های مادرزادی باشد. علت پیدایش آنها ناهنجاری و درهم تنیدگی عروق خونی و برجسته شدن آنها بر روی پوست است.
- استورک بایت یا خال های مادرزادی : خال مادرزادی معمولا قهوه ای رنگ است و می‌تواند در هر کجای بدن رشد کند. این خال ها در اندازه و شکل های متفاوت هستند و شبیه خال های بزرگ تر و تیره تر به نظر می‌رسند. برخلاف بسیاری از انواع دیگر ماه گرفتگی، این خال ها ممکن است نگران کننده باشند. بسته به اندازه آنها، این لکه های مادرزادی در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دارند.
- خال شعله ای پشت گردن ( لکه های سالمون ) : لکه های سالمون از انواع ماه گرفتگی ها هستند که به رنگ صورتی روشن و ظریف و مسطح روی پوست دیده می‌شوند. به طور معمول این لکه ها در پشت گردن، لب بالا، بین ابرو و در پلک بالا ظاهر می‌شوند. ظاهر قرمز رنگ آنها ناشی از تجمع غیر‌عادی رگ های خونی کوچک (مویرگی) در نزدیکی سطح پوست است.
ماه گرفتگی پیآمد رشد و حرکت نامطلوب سلول ها در زمان رشد جنین به گونه ای است که با تکثیر این سلول ها بافتی شبیه به بافت اصلی اما در محل نادرست ایجاد می‌شود. علت دقیق ماه گرفتگی معلوم نشده است، ولی ماه گرفتگی در اکثر موارد ارثی و مادرزادی است. علت ماه گرفتگی هرچه که باشد، پیدایش آن غیر قابل پیشگیری است .
ویژگی های ماه گرفتگی رنگدانه ای و روش تشخیص آن :
رسوب بیش از حد رنگدانه های ملانین در لایه های عمیق پوست، باعث پیدایش چنین لکه هایی می شود. معمولاً به لکه های رنگدانه ای ملانوز پوستی (سیاهی غیرطبیعی پوست) نیز می گویند. به طور کلی اندازه این نوع لک ها کوچک و قطری کمتر از ۴۸ اینچ دارد. این نوع ماه گرفتگی می تواند، صاف یا برآمده باشد. ظاهر شدن این نوع لک ها بر حسب شدت رنگی در بین نوزادان رایج می باشد و به این لکه ها لکه های منگلی گویند . گونه رنگدانه ای معمولاً به جز تغییر رنگ پوست با علامت دیگری همراه نیست و در این حالت لکه ها به مرور زمان محو و کمرنگ تر می‌شوند. خال بِکِر در مواردی نادر غیرمادرزادی است. خال های بسیار بزرگ گاهی ناحیه های وسیعی از بدن را می پوشاند، زیبایی را خدشه دار می‌سازد و حتی منجر به بروز سرطان می‌شود. در صورت مشاهده یا برداشتن خال باید به پزشک مراجعه شود.
در اغلب موارد، با توجه به ظاهر خال های رنگدانه ای، می توان آنها را تشخیص داد. در مواردی و در صورت نیاز، ممکن است از پوست کودک نمونه برداری شود تا چک شود که مشکل دیگری نیست.
ویژگی های ماه گرفتگی عروقی :
ماه گرفتگی عروقی اندازه های مختلفی دارد. این لکه ها می تواند، صاف، برآمده یا هموار باشد. محدوده رنگی این لکه ها از صورتی روشن تا بنفش تیره می باشد. ماه گرفتگی عروقی انواع مختلفی دارد، و بعد از تولد می تواند بزرگ شود و تغییر کند. ماه گرفتگی عروقی یعنی خال لکه شرابی و همانژیوم معمولاً همراه با علائم ویژه‌ای هستند و با بالا رفتن سن تیره تر می شوند.
در اغلب موارد، با توجه به ظاهر خال های عروقی، می توان آنها را تشخیص داد. خال های عمقی را می توان با کمک تکنیک های عکسبرداری مانند اسکن ام.آر.آی، سونوگرافی و سی.تی اسکن و یا نمونه برداری از پوست تشخیص داد.
روش های از بین بردن ماه گرفتگی :
لیزر درمانی :
لیزر درمانی، مؤثرترین و آسان ترین درمان برای رفع لکه های مادرزادی و لکه های ماه گرفتگی به شمار می‌آید. در این روش درمان لک، پرتو لیزر برای مسدود کردن عروق خونی ساطع می‌شود. بسته به بافت، اندازه و عمق لکه های مادرزادی تنها یک جلسه لیزر می‌تواند نتایج مورد نظر را به شما بدهد، اما در برخی از موارد درمان خال های مادرزادی با لیزر جلسات بیشتری برای حذف کامل آنها (محو تدریجی آنها پس از هر جلسه) لازم است.
لیزر Q-Switched Nd:YAG و لیزر الکساندرایت Alexandrite با از بین بردن رنگدانه ها بدون تغییر در بافت و رنگ پوست برای ماه گرفتگی قهوه ای کاربرد دارد. در این نوع لیزر درمانی رنگدانه های غیرطبیعی (ملامین) در ماه گرفتگی با شدت زیاد نور لیزر مورد هدف قرار می گیرد و درمان انجام می شود . طول دوره ی بهبودی به تدریج است و بعد از گذشت چند هفته لکه ها از بین می رود .
لیزر و پالس های شدید نوری، هر دو به یک روش مشابه منجر به از بین رفتن ماه گرفتگی قرمز (لک های عروقی) می شوند. در این روش نور با شدت زیاد به صورت انتخابی روی رگ های خونی موجود روی صورت، گردن، قفسه سینه یا پاها متمرکز می‌شود. نور لیزر از پوست و بدون تغییر سطح پوست عبور می کند و با از بین بردن رگ های خونی، باعث می شود پوست به حالت و رنگ طبیعی خود باز گردد.
لیزر برای درمان ماه گرفتگی نزدیک به سطح پوست، مانند خال های لکه شرابی، به کار برده می‌شود. این عمل برای تمام گروه های سنی مناسب است. از نور لیزر برای کوچک کردن یا جلوگیری از رشد لکه استفاده می‌شود. اگرچه برای درمان همانژیوم نیز می‌توان از لیزر استفاده کرد، اما در مواردی که همانژیوم روی اندام داخلی یا در عمق پوست است، لیزر به کار برده نمی‌شود.
بیماران هنگام لیزر درمانی درد ملایمی، مانند خوردن کش به پوست، را حس می‌کنند و برخی با سوزش خفیف موقتی مواجه می‌شوند. به بیماران حساس به درد داروی بیهوشی داده می‌شود. استفاده از لیزر درمانی برای رفع ماه گرفتگی به بافت های مجاور پوست آسیبی وارد نمی کند و رنگ پوست به حالت طبیعی برمی گردد. توصیه می شود بعد از درمان حتما از کرم های ضد آفتاب استفاده کنید .
رفع ماه گرفتگی به کمک دارو :
بعضی ماه گرفتگی‌های عروقی مانند خال های مادرزادی معمولاً با بالا رفتن سن محو می‌شوند و مشکلی به وجود نمی‌آورند، بنابراین ضرورتی برای درمان آنها وجود ندارد. همانژیوم توت فرنگی نیز در گذر زمان کمرنگ و ناپدید می‌شود. اما اگر همانژیوم در ساختار کالبد شناختی مهمی مانند اطراف چشم یا دهان رخ دهد و با مشکلات تغذیه، علائم فشاری، تاری دید و نابینایی همراه باشد، لکه ماه گرفتگی باید برداشته شود. درمان دارویی این عارضه شامل کورتیکواستروئید و پروپانولول خوراکی می‌شود.
دارو معمولاً رشد لکه های ماه گرفتگی را آهسته می‌سازد و لک صورت ظرف چند هفته کوچکتر می‌شوند. با این حال نباید اثرهای جانبی کورتیکواستروئیدها را فراموش کرد، مصرف این دسته از داروها به بروز مشکلات دیگری چون فشار خون پایین یا نقص غده‌های فوق کلیوی (آدرنال) می‌انجامد. به علاوه مصرف استروئید اختلال‌های رفتاری و بی‌خوابی را به دنبال دارد.
همچنین داروی اینترفرون آلفا (INTERFERON ALPHA-2A) برای متوقف کردن رشد خال های عروقی استفاده می‌شود که بر بینایی کودک تاثیر منفی گذاشته اند و به درمان با داروی استروئیدی پاسخگو نبوده‌اند. این دارو هر روز در زیر پوست تزریق می‌شود و موفقیت آن بعد از ۷ ماه درمان، ۵۰ درصد است.
آی پی ال :
در این روش به کمک لیزر IPL پالس های شدید نور به پوست اعمال می‌شود. در صورت وجود لکه های عروقی، دمای هموگلوبین خون جاری در رگ های گشاد شده با جذب انرژی نورانی بالا می‌رود. در مورد درمان ماه گرفتگی روی بدن رنگدانه ای نیز رنگدانه های پوست نور را جذب می‌کنند و انرژی نورانی را به انرژی گرمایی تبدیل می‌کنند.
متلاشی شدن رگ های خونی پس از رسیدن به دمای ۶۰ یا ۷۰ درجه شروع می‌شود و رنگدانه های اضافی نیز شروع به تجزیه شدن می‌کنند تا آن قدر کوچک شوند که سلول های گندیده خوار بدن بتوانند آنها را از محل فعلی دور کنند. مدت و شدت درمان به قدمت و بزرگی ماه گرفتگی بستگی دارد، اما در مجموع بهبود قابل توجهی پس از همان جلسه نخست در بسیاری از بیماران دیده می‌شود.
با بهره گیری از تکنولوژی لیزر آی پی ال دیگر اجباری به تحمل کردن مادام العمر ماه گرفتگی نیست و می توان با از بین بردن آن به کمک این روش کارآمد اعتماد به نفس و زیبایی را ارتقا بخشید.
کرایو تراپی :
کرایوتراپی (سرما درمانی) روشی ایمن و بسیار سریع است که برای از بین بردن بافت آسیب دیده پوست، برای مثال لکه های ماه گرفتگی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این عمل از طریق انجماد به کمک یخ خشک یا از طریق سوزاندن در دمای پایین انجام می شود. در روش کرایوتراپی از عامل های آلوژنیک با کاربرد آسان استفاده می‌شود.
کرایوسرجری :
کرایوسرجری یک روش غیرتهاجمی است که انجام آن به زمان کوتاهی نیاز دارد و شما به راحتی می توانید آن را در برنامه روزانه خود جا دهید. مزایای این روش عبارتند از: پایین بودن خطر بروز عفونت، کمترین نیاز به مراقبت از جای زخم، عدم تزریق ماده بیحسی و عدم استفاده از بخیه. در این روش برای از بین بردن خال از نیتروژن مایه استفاده می‌شود. ناحیه ای از پوست که با نیتروژن مایع تخریب شده است، معمولا ظرف ۳ تا ۶ ماه بهبود پیدا می کند.
در دمای بسیار پایین، درون سلول ها بلورهای یخی شکل می‌گیرند که می توانند باعث در هم شکستن و از بین رفتن سلول شوند. در روش کرایوسرجری، با زدن نیتروژن مایع به ضایعات پوستی، از اثر مخرب دمای بسیار پایین بر سلول ها، استفاده می شود.
لایه برداری شیمیایی :
در لایه بردای شیمیایی از محلول شیمیایی به دقت تهیه شده ای برای برداشتن لایه های خارجی آسیب دیده پوست استفاده می‌شود تا پوست زیرین درخشان، سالم و شاداب نمودار گردد.
جراحی :
با عمل جراحی نیز می‌توان ماه گرفتگی را، البته با قبول خطرهای احتمالی، از بین برد. عفونت، به جا ماندن اثر زخم یا تغییر رنگ و سفید شدن پوست گاهی پس از جراحی برداشتن ماه گرفتگی رخ می‌دهد. با هر درمان خطر باقی ماندن اثر زخم افزایش می یابد.
پیشگیری :
خال های رنگدانه ای :
هیچ راهی برای پیشگیری از خال های مادرزادی شناخته نشده است. افراد مبتلا به خال مادرزادی باید به خوبی از پوست خود مراقبت کنند و هنگامی که در معرض نور آفتاب قرار می گیرند از کرم ضد آفتاب مناسب استفاده کنند تا از بروز عوارض ناشی از خال و لک های پوستی جلوگیری کنند.
خال های عروقی :
در حال حاضر هیچ راهی برای پیشگیری از خال های مادرزادی شناخته نشده است. شما می‌توانید زمانی که سن کودک کمی بالاتر رفت و به حدی رسید که بتواند علت و روند درمان خود را درک کند، برای درمان او اقدام کنید.
